Koliko god da ste obrazovani u povijesti drame i kazališta, malo je vjerojatno da ste čuli za čovjeka po imenu Felix-Frederic Herbert, a upravo je on zaslužan za rođenje nadrealizma i teatra apsurda.
Rečeni je gospodin, naime, bio navodno tako užasan profesor fizike u liceju u Rennesu, da su tamošnji đaci Henry Morin i brat mu Charles njemu ''u čast' napisali skeč Les Polonais iliti Poljaci, a koji se redovito izvodio po kućama i zabavama školaraca. Isti je dospio u ruke 15-godišnjem Alfredu Jarryu i toliko mu se svidio da ga je godinama dorađivao sve dok iz prvobitnog skeča nije nastala drama Kralj Ubu iliti Ubu roi, koju teoretičari danas smatraju rodonačelnim tekstom nadrealnog i teatra apsurda.
Praizvedena je 10. prosinca 1896. u pariškom Théâtre de l’Œuvre uz pripadajući skandal, te nakon burne reakcije publike u kojoj je među inima sjedio i William Butler Yeats, odmah skinuta s repertaoara. Ta je zgoda posljedično gotovo u potpunosti definirala Jarryjev život, a on se sam s dramom toliko srodio da se na kraju života počeo potpisivati kao - Ubu.
Tekst je kasnije preseljen u lutkarsko kazališta i tamo kratko izvođen, da bi s vremenom stekao kultni status, a sam mu je Jarry napisao i dva nastavka od kojih niti jedan nije izveden za njegova života.
Tekst je djelomično parodija Shakespearovih drama Macbeth, Hamlet i Kralj Lear, začinjena frivolno-opscenim pubertetskim doskočicama, no zahvaljujući Jarryevu talentu, rezultat je zapanjujuće koherentan i svojevrsni izraz podsvjesti.
Na početku komada, Ubu predvodi revoluciju u kojoj ubija kralja Poljske i većinu kraljevske obitelji. Potom pod izgovorom velikih reformi pobije svo plemstvo i sve državne službenike, a jednog od svojih dojučerašnjih miljenika baci u zatvor... ovaj pobjegne i zatraži zaštitu od ruskog cara, pače nagovori ga da napadne Ubua... to se i dogodi, a slijede borbe u Ukrajini, napad medvjeda, lažno ukazanje anđela Gabrijela i brojna druga čudesa...
Kralj Ubu doživio je svu silu obrada u raznim medijima, po njemu je nazvan i eksperimentalni američki rock band, a u regionalnim je okvirima poznat kao kultna predstava Ateljea 212 iz 1964. godine u režiji Ljubomira Mucija Draškića, sa Zoranom Radmilovićem u naslovnoj ulozi. Predstava se na repertoaru zadržala skoro 20 godina, do smrti glavnog protagonista, a njezinu snimku u cijelosti možete pogledati u našoj videoteci, tj. ovdje.
Predstava je osvojila niz nagrada: nagradu Mladen Crnobrnja Gumbek za najbolju mušku ulogu na Danima satire Fadila Hadžića (Jernej Šugman), posebno priznanje za autorstvo završnog monologa predstave (Boris Mihalj) na istom festivalu, Zlatni lovorov vijenac za najbolju predstavu u cjelini, za najbolju režiju (Jernej Lorenci) i za najbolje glumačko ostvarenje (Jernej Šugman) na sarajevskom MESS – u , Borštnikovu nagradu za glumu i Borštnikovu nagradu za kolektivnu autorsku ideju integriranja pauze u predstavu na Festivalu Borštnikovo srečanje.
